Ngành giấy trước thách thức mở rộng khi nhu cầu giấy bao bì tăng cao

Trong bối cảnh sản xuất hiện nay của khu vực và thế giới, ngành giấy trong nước có nhiều cơ hội bứt phá, đặc biệt là lĩnh vực sản xuất giấy bao bì.

Theo Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA), trong 5-10 năm tới, nhu cầu tiêu dùng giấy bao bì dự báo tăng trưởng 14-18%/năm . Do đó, tiềm năng tăng năng lực sản xuất đối với giấy bao bì là rất lớn.

Sức nóng từ thị trường trong nước

Trong năm 2019, hoạt động xuất khẩu Việt Nam tăng trưởng cao, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 516 tỉ USD. Điểm sáng về kinh tế là động lực lớn cho thị trường giấy Việt Nam đạt được những con số ấn tượng: xuất khẩu giấy đạt 1,0 triệu tấn, tăng trưởng 23,6%, tiêu dùng giấy toàn ngành ước tính đạt 5,432 triệu tấn, tăng trưởng 9,8%. Với xu hướng xuất khẩu tăng trưởng mạnh mẽ trong thời gian qua và sắp tới, nhu cầu về giấy sẽ luôn ở mức cao.

Mặt khác, xu hướng bùng nổ thương mại điện tử và truyền thông kỹ thuật số cũng sẽ kéo theo sự tăng trưởng mạnh nhu cầubao bì đóng gói. Những sản phẩm thân thiện môi trường từ giấy hứa hẹn tiềm năng phát triển cho ngành sản xuất giấy bao bì thực phẩm thay thế cho các sản phẩm nhựa dùng một lần. Điều này cũng phù hợp với định hướng, chính sách về bảo vệ môi trường, thúc đẩy việc thu gom, phân loại, tái chế, phát động bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường. Song song đó, các Hiệp định thương mại tự do cũng mang lại cơ hội xuất khẩu giấy bao bì và bao bì của Việt Nam vào thị trường ưu đãi thuế.

Việc Trung Quốc hạn chế sản xuất bao bì giấy cũng giúp các doanh nghiệp bao bì giấy ở Việt Nam hưởng lợi

Tuy nhiên, ngành giấy Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức. Các doanh nghiệp giấy trong nước đa phần có quy mô nhỏ, lạc hậu. Mặt khác, không nhiều các doanh nghiệp trong nước có khả năng sản xuất bao bì cao cấp. Để có thể đáp ứng nhu cầu giấy bao bì ngày càng tăng cao, ngành giấy buộc phải có giải pháp mở rộng quy mô, bắt đầu từ chính các doanh nghiệp có thế mạnh sản xuất mặt hàng này.

Lời giải cho bài toán tăng trưởng

Hiện nay, các nhà máy có thế mạnh sản xuất bao bì thường là doanh nghiệp FDI. Điển hình có thể kể đến như Lee & Man Việt Nam (420.000 tấn/năm), Vina Kraft (500.000 tấn/năm), Chánh Dương (550.000 tấn/năm), đóng góp gần 50% sản lượng giấy bao bì trong nước. Có thể nói, để đáp ứng nhu cầu bao bì ngày càng tăng, các nhà máy có thế mạnh cần tập trung khai thác hết năng lực sản xuất hoặc có thể tính đến phương án nâng công suất.

Nếu các nhà máy không có hướng đầu tư sản xuất mới thì khó đáp ứng các chỉ tiêu được đề ra

Trên thực tế, việc mở rộng sản xuất bước đầu được một số nhà máy giấy triển khai. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp giấy nào cũng đủ sức huy động nguồn vốn để đầu tư vào các nhà máy giấy có công suất lớn. Nếu tính đến khả năng mở rộng quy mô sản xuất, các doanh nghiệp FDI với thế mạnh về vốn, công nghệ hiện đại sẽ có nhiều lợi thế hơn.

Như Lee & Man tại Hậu Giang, đến nay, doanh nghiệp này đã đầu tư hơn 650 triệu đô la Mỹ cho dây chuyền sản xuất giấy bao bì công nghệ cao từ nguồn nguyên liệu giấy tái chế. Lee & Man Việt Nam cũng nhận được sự hậu thuẫn tài chính từ tập đoàn mẹ Lee & Man Hongkong. Do đó, xét về tài lực, tiềm năng mở rộng sản xuất của doanh nghiệp là rất lớn. Nếu nâng công suất, Lee & Man có thể góp phần giải quyết sự thiếu hụt nguồn cung giấy bao bì trong nước; đồng thời góp phần gia tăng kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành giấy nhờ hoạt động xuất khẩu được đẩy mạnh.

Với nền tảng công nghệ sẵn có và tiềm lực tài chính mạnh, doanh nghiệp FDI có nhiều tiềm năng mở rộng sản xuất

Tuy nhiên, để đảm bảo cân bằng giữa sản xuất và an toàn môi trường, doanh nghiệp giấy phải đầu tư đúng mức cho khâu xử lý thải. Ông Patrick Chung - TGĐ Lee & Man cho biết: "Công ty cũng đưa vào sử dụng hệ thống quan trắc hoạt động 24/24 và đầu tư 20 tỷ vào hoạt động xử lý tiếng ồn, mùi và đảm bảo chất lượng nước thải hợp quy định. Điều đó thể hiện sự nghiêm túc của công ty về đảm bảo chất lượng nước thải và kiểm soát tác động với môi trường."

Sự quan tâm đến an toàn môi trường của Lee & Man sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp giấy này nếu mở rộng quy mô

Trước sự gia tăng nhu cầu giấy bao bì ở thị trường trong nước lẫn thế giới, khi tiềm lực đầu tư sản xuất bao bì còn thiếu hụt, việc các doanh nghiệp "đầu tàu" có thể mở rộng quy mô sản xuất là tín hiệu tích cực để giải quyết bài toán cung - cầu, phát triển ngành giấy Việt Nam theo hướng hiện đại hoá, cũng như đảm bảo hiệu suất kinh doanh của doanh nghiệp.