Điều chế thành công thuốc chữa ung thư made in Việt Nam

Nhóm nghiên cứu tại Bộ môn Bào chế - Trường Đại học Dược Hà Nội đã điều chế thành công thuốc chữa ung thư, thuốc chống nấm hướng đích bằng công nghệ bào chế liposome trong phạm vi phòng thí nghiệm. Đây là một phương pháp không chỉ làm tăng hiệu quả điều trị mà còn làm giảm độc tính của thuốc đối với cơ thể người bệnh, giảm chi phí điều trị bệnh.



Lợi ích của thuốc hướng đích?

PGS.TS. Nguyễn Đăng Hòa - Hiệu trưởng Trường Đại học Dược cho biết: Người mắc bệnh ung thư có thể được điều trị bằng hóa trị, xạ trị.

Tác dụng của biện pháp này nhằm tiêu diệt những tế bào ung thư trong cơ thể.

Tuy nhiên, hóa trị hay xạ trị còn có thể tiêu diệt cả những tế bào lành, khỏe mạnh làm cho người bệnh mệt mỏi, suy nhược…

Khắc phục nhược điểm này của thuốc, nhóm nghiên cứu đã nỗ lực điều chế thuốc chữa ung thư hướng đích là liposome doxorubicin và đã thành công trong điều trị trên chuột được gắn tế bào ung thư người.

Đây là loại thuốc chỉ diệt khối u ác tính mà không gây tổn hại đến phần lành, giảm thấp nhất độc tính của thuốc đối với cơ thể.

Ngoài ra, thuốc hướng đích còn được điều chế điều trị bệnh nấm hệ thống là liposome amphotericin B.

                                     Liposome có thể hướng đến đúng khối u ác tính.

Thuốc chữa ung thư hướng đích được điều chế thế nào?

Doxorubicin là một loại anthracycline hóa trị được sử dụng đơn độc hoặc kết hợp với phương pháp điều trị hoặc các thuốc khác để điều trị một số dạng khác nhau của ung thư.

Doxorubicin hoạt động bằng cách làm chậm hoặc ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư.

Thuốc được tiêm vào tĩnh mạch với liều lượng dựa trên tình trạng y tế, kích thước cơ thể và khả năng đáp ứng điều trị của người bệnh.

Thuốc được cảnh báo không nên để dính vào da, mắt. Nếu vô ý để thuốc chạm vào da, phải rửa ngay bằng xà bông và nước. Nếu để thuốc dính vào mắt, phải rửa mắt với nhiều nước trong 15 phút.

Những người chăm sóc nên dùng biện pháp phòng ngừa (ví dụ đeo găng tay) để tránh tiếp xúc với nước tiểu của bệnh nhân hoặc chất dịch cơ thể khác ít nhất 5 ngày sau khi điều trị.

Thuốc chữa ung thư made in Việt Nam được điều chế thành công sẽ giúp bệnh nhân được tiếp cận thuốc tốt, giá rẻ. Ảnh: TM

Để khắc phục những độc tính của thuốc này đối với người dùng và người chăm sóc, nhóm nghiên cứu thuộc Trường Đại học Dược Hà Nội với trưởng nhóm là PGS.TS. Phạm Thị Minh Huệ - Chủ nhiệm Bộ môn Bào chế đã nghiên cứu và bào chế thành công dạng thuốc tiêm liposome với dược phẩm doxorubicin chữa ung thư này.

Liposome là những tiểu phân hình cầu có kích thước nano, có cấu trúc gồm một hoặc nhiều lớp màng lipid kép bao quanh một lõi chứa hoạt chất.

Liposome được coi là một hệ vận chuyển lý tưởng với khả năng chứa, bảo vệ, vận chuyển và giải phóng hoạt chất vào những vị trí mong muốn trong cơ thể một cách chính xác và đúng liều lượng.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là cách thức đưa thuốc vào liposome như thế nào?

Dựa vào đặc tính dễ tan trong nước của doxobubicin, nhóm nghiên cứu đã đưa thuốc vào trong khoang nước của liposome nhờ vào sự chênh lệch pH, đặc tính ion hóa của liposome và đạt được kết quả thành công.

Qua các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm trên chuột, nhóm nghiên cứu khẳng định chế phẩm liposome doxorubicin có được các đặc tính tương tự với các chế phẩm đối chiếu có uy tín trên thị trường và được chứng minh tác dụng cũng như độ an toàn với giá thành ước tính rẻ hơn một nửa.

                                  Các liposome có cấu tạo nano trong lòng mạch máu.

Ứng dụng liposome điều chế thuốc chống nấm

Amphotericin B là một kháng sinh chống nấm.

Thuốc được sử dụng trong các trường hợp nhiễm nấm nghiêm trọng, có thể gây tử vong hoặc ngăn ngừa nhiễm khuẩn nấm ở những bệnh nhân bị sốt, lượng bạch cầu trong máu thấp (bạch cầu trung tính) hoặc bệnh nhân có hệ miễn dịch suy yếu (người nhiễm HIV, ghép tạng hoặc ung thư).

Thuốc hoạt động bằng cách ngăn chặn sự phát triển của nấm nhờ gắn vào sterol (chủ yếu là ergosterol) ở màng tế bào nấm làm biến đổi tính thấm của màng.

Thuốc cũng gắn với sterol bào chất của người (chủ yếu cholesterol) nên giải thích được một phần độc tính của thuốc đối với người.

Để khắc phục độc tính này, nhóm nghiên cứu thuộc Trường Đại học Dược Hà Nội đã dựa vào đặc điểm không tan trong nước của amphotericin B để bào chế thuốc dưới dạng liposome bằng cách tạo phức với phospholipid kép của lớp vỏ liposome.

Liposome amphotericin B đã được thử nghiệm trên chuột trong phòng thí nghiệm và cũng đã ghi nhận thành công.

                                                   Điều trị cho bệnh nhân ung thư.

Công nghệ bào chế liposome ứng dụng trong dược phẩm là lĩnh vực mới ở nước ta.

Ngoài việc đưa thuốc đến đúng vị trí mong muốn, cấu trúc màng lipid của liposome còn tương đồng và dung hợp với cấu trúc màng tế bào để giải phóng lượng hoạt chất bên trong nó giúp tăng cường khả năng hấp thụ và khả năng cung cấp liên tục hoạt chất trong một khoảng thời gian dài.

Hy vọng trong thời gian không xa, thuốc chống ung thư, chống nấm được điều chế bằng công nghệ liposome của Trường Đại học Dược Hà Nội sẽ được triển khai sản xuất thử nghiệm ở quy mô lớn hơn trong một nhà máy có trang thiết bị phù hợp để người bệnh sớm được tiếp cận với loại thuốc điều trị trúng tại đích với giá thành rẻ hơn nhiều so với thuốc nhập khẩu chất lượng tương tự.

Theo Lê Thu Lương
Trí Thức Trẻ/Soha