Nằm trong quần thể Di tích quốc gia đặc biệt Tân Trào, đình Tân Trào (thôn Tân Lập, xã Tân Trào, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang) là nơi diễn ra Quốc dân Đại hội - sự kiện lịch sử trọng đại tạo tiền đề cho Cách mạng Tháng 8 thành công.
Đình Tân Trào trước đây có tên là Kim Long, được xây dựng vào năm Tự Đức thứ 6 (1853) nhằm đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng, tâm linh và là nơi hội họp, sinh hoạt văn hoá của dân làng. Đình thờ Thành hoàng làng cùng 7 vị sơn thần quanh khu vực làng Kim Long. Năm Quý Hợi (1923), đình được trùng tu lại theo lối kiến trúc nhà sàn, gồm ba gian 2 chái, mái lợp lá cọ, sàn lát ván. Ban thờ được đặt ở gian giữa.
Do nằm trên mảnh đất có vị trí chiến lược về mặt quân sự, bốn bề là núi rừng bao bọc, đình Tân Trào đã được Bác Hồ và Trung ương Đảng chọn làm nơi tổ chức họp Quốc dân Đại hội trong hai ngày 16 và 17/ 8/1945. Tại đây, Đại hội đã tán thành chủ trương tiến hành Tổng khởi nghĩa của Đảng; thông qua 10 chính sách lớn của Việt Minh; quy định quốc kỳ của Việt Nam là lá cờ đỏ sao vàng, quốc ca là bài Tiến quân ca và cử ra Uỷ ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam tức Chính phủ lâm thời do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Dưới mái đình này, sáng ngày 17/8/1945, thay mặt Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc lời tuyên thệ trong lễ ra mắt Quốc dân.
Cách đình Tân Trào khoảng 500m về phía đông là cây đa Tân Trào - một trong những biểu tượng của quê hương cách mạng Tân Trào. Dưới gốc đa này, chiều 16/8/1945, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đọc Bản Quân lệnh số 1, chính thức phát động cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước. Ngay sau đó, quân Giải phóng Việt Nam đã làm lễ xuất quân trước sự chứng kiến của nhân dân xã Tân Trào cùng 60 đại biểu toàn quốc về dự Quốc dân Đại hội.
Hàng năm, tại đình Tân Trào diễn ra 3 ngày lễ, trong đó lễ hội chính là lễ Cầu mùa (4 tháng Giêng âm lịch). Trong ngày lễ này, dân làng rước kiệu các vị thần về đình và tổ chức nhiều trò chơi như tung còn, đẩy gậy, hát then… Hai ngày lễ còn lại là lễ Hạ điền (4/5 âm lịch) và lễ Thượng điền (14/7 âm lịch).
Mỗi năm, đình Tân Trào đón hàng trăm nghìn lượt khách tham quan, trở thành địa chỉ đỏ trong hành trình về nguồn, là nơi giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho các thế hệ người Việt.
Phương Mai / vietnamtourism