Định vị thương hiệu nông sản Việt: Kỳ I: Sản phẩm Top đầu, thương hiệu ở đâu?

Là quốc gia xuất khẩu (XK) nông sản hàng đầu, mỗi năm, Việt Nam thu hàng tỷ USD từ XK nhóm mặt hàng này. Tuy nhiên, giá trị XK các mặt hàng nông sản còn có thể được nâng lên nhiều lần nếu có một thương hiệu quốc gia đủ mạnh. Câu chuyện xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản tiếp tục là vấn đề “nóng” trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập sâu rộng.

                               Thanh long của Việt Nam đã được xuất khẩu đến nhiều quốc gia

Thiếu thương hiệu sản phẩm

Được mùa, được giá, năm 2016, cà phê tiếp tục là một trong những mặt hàng nông - lâm - thủy sản XK chủ lực của nước ta. Dự kiến, XK cà phê năm 2016 có thể đạt khoảng 1,5 triệu tấn, với giá trị trên 3 tỷ USD, giúp Việt Nam duy trì vị trí quốc gia XK cà phê lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Brazil. Tin vui là vậy, tuy nhiên, ông Đỗ Hà Nam - Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam - cho rằng, nếu có được một thương hiệu đủ mạnh, giá trị XK cà phê của nước ta sẽ không dừng lại ở con số đó. Chính bởi quá trình quảng bá thương hiệu yếu nên giá trị XK cà phê hiện kém 10 - 20% so với các nước cùng XK mặt hàng này.

Thiếu thương hiệu sản phẩm không chỉ là thực trạng của riêng cà phê mà còn là tình trạng chung của nhiều mặt hàng nông sản nước ta. Gạo, tiêu, điều, thủy sản… đang đứng Top đầu XK thế giới. Rau, quả Việt ngày càng chứng minh được chất lượng khi nhiều loại trái cây như xoài, vải, vú sữa, thanh long… XK thành công đến hàng loạt quốc gia khó tính. Những đặc sản địa phương khác như chả mực Hạ Long, nhãn lồng Hưng Yên, cam Cao Phong (Hòa Bình), hồng không hạt Bắc Kạn, gạo nàng thơm Chợ Đào, gạo tám Hải Hậu… cũng chinh phục không ít người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Tuy nhiên, con đường để đến với 4 chữ “Thương hiệu quốc gia” còn lắm gian nan đã khiến sản phẩm XK của Việt Nam vẫn còn mờ nhạt trên thị trường XK cũng như không thu được giá trị lớn như vốn dĩ các sản phẩm này đáng được hưởng. Số lượng các sản phẩm nông sản Việt xây dựng thành công và định vị được thương hiệu, được thị trường thế giới biết đến mới chỉ “đếm được trên đầu ngón tay” như cà phê Trung Nguyên, sữa Vinamilk…, quá ít ỏi nếu so với hàng trăm sản phẩm nông sản Việt đang XK khắp thế giới.

Đi tìm nguyên nhân

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Bùi Huy Sơn - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), Tổng thư ký Chương trình Thương hiệu quốc gia - cho hay, trong công tác xây dựng và phát triển thương hiệu cho sản phẩm, chúng ta còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.

                         Hồ tiêu Việt đứng đầu thế giới nhưng vẫn chưa có thương hiệu

Theo ông Sơn, trước hết là tiềm lực có hạn của các DN. Do phần đông các DN trong ngành nông sản là DN nhỏ và vừa, cả về tài chính và kiến thức, kỹ năng. Cái “khó” này “bó” các DN Việt Nam cả trong khâu xây dựng và quản trị, khai thác thương hiệu. Thứ hai, tình trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu sản phẩm tiếp tục là vấn đề nhức nhối, ảnh hưởng không nhỏ tới nỗ lực xây dựng thương hiệu của các DN.

Về phía các địa phương, ông Nguyễn Quang Minh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên - chia sẻ, từ năm 2004, Hưng Yên đã tiến hành đăng ký nhãn hiệu hàng hóa cho sản phẩm nhãn lồng Hưng Yên. Nhờ đó, giá trị XK sản phẩm được tăng lên, thu nhập của người dân trồng nhãn ngày càng cải thiện. Tuy nhiên, để nâng tầm lên thành thương hiệu quốc gia với sản phẩm nhãn lồng Hưng Yên, phải giải quyết được bài toán thị trường, truyền thông. Đặc biệt, phải giải quyết được tình trạng mạo danh sản phẩm.

Kỳ II: Chung tay xây dựng thương hiệu quốc gia

Phương Lan / baocongthuong.com.vn