Doanh nghiệp thủy điện 'kiệt sức' vì hạn hán

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, đợt El Nino năm 2015-2016 sẽ ở mức tương tự như đợt El Nino mạnh kỷ lục trong hai năm 1997-1998. Tuy nhiên, các mô hình dự báo còn cho thấy, đợt El Nino này còn có thời gian kéo dài hơn và diện phủ rộng hơn.

Dưới tác động của El Nino, nhiều doanh nghiệp thủy điện trải dài trên cả nước lâm vào tình trạng khóc không thành tiếng, nhiều nhà máy thủy điện phải rời khỏi thị trường điện do không đủ nước phát hay giá bán không thể cạnh tranh. Kết quả kinh doanh năm 2015 của các doanh nghiệp đều chung kịch bản giảm sút.

Ở khu vực Bắc bộ, Công ty cổ phần (CP) Thủy điện Thác Bà (TBC) với nhà máy công suất 120 MW đã có một năm 2015 kinh doanh giảm sút nghiêm trọng do lưu lượng nước về hồ thấp khiến sản lượng điện thương phẩm giảm. Ghi nhận cả năm, đại diện công ty cho biết doanh thu đạt 251 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 144 tỷ đồng, lần lượt giảm 20% và 17% so với kết quả thực hiện năm 2014.

Tại khu vực Trung bộ, Công ty CP thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh (VSH) với Nhà máy thủy điện Vĩnh Sơn (công suất 66 MW), Sông Hinh (công suất 70 MW) cũng báo cáo kết quả kinh doanh năm 2015 không mấy khả quan. Cụ thể, công ty này đạt doanh thu thuần 467 tỷ đồng, giảm 16% so với năm trước; lợi nhuận sau thuế giảm 30%, chỉ đạt 252 tỷ đồng và hoàn thành 88% kế hoạch lợi nhuận cả năm.

Tại khu vực Nam bộ, Công ty CP thủy điện Thác Mơ (TMP) với nhà máy công suất 150 MW cho biết, năm 2015, lưu lượng nước về hồ Thác Mơ thấp hơn năm 2014 dẫn đến sản lượng điện sản xuất chỉ đạt 639,5 kWh, giảm 25%. Vì vậy, doanh thu và lợi nhuận trong năm giảm lần lượt 18% và 12% so với kết quả thực hiện năm trước.

Không chỉ diễn ra trong năm 2015, El Nino được dự báo sẽ tiếp tục đến hết mùa xuân 2016 kèm theo độ trễ, khi chuyển sang pha trung tính có thể kéo dài thêm 3 tháng nữa. Do đó, không những mùa xuân mà sang đến mùa hè năm 2016, tác động của El Nino vẫn còn hiện hữu.

Vì vậy, năm 2016 tiếp tục được coi là năm khó khăn của thủy điện, đặc biệt là trong những tháng mùa khô ở miền Trung và miền Nam do phải ưu tiên nước cho sinh hoạt và thủy lợi vùng hạ lưu. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp thủy điện "chùn tay" khi đặt ra kế hoạch kinh doanh năm 2016 đầy thận trọng.

Ý thức được khó khăn từ hạn hán kéo dài, Công ty thủy điện Thác Bà đưa ra kế hoạch năm 2016 với doanh thu 274 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 131 tỷ đồng. Trong khi doanh thu tăng 9% so với năm trước thì lợi nhuận lại giảm mức tương ứng 9%. Đặc biệt, tỷ lệ cổ tức năm 2016 đặt ra tối thiểu 14,8%, trong khi năm 2015 cổ đông được nhận cổ tức 18%.

Cũng trong dòng ảnh hưởng chung của El Nino, Công ty CP Thủy điện miền Trung (CHP) đặt ra kế hoạch kinh doanh năm 2016 thấp hơn kết quả thực hiện năm 2015. Cụ thể, doanh thu mục tiêu là 607 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 213 tỷ đồng, lần lượt giảm 19% và 35% so với năm trước.

Hậu quả từ hạn hán cũng đã hiển hiện trên kết quả kinh doanh của một số doanh nghiệp thủy điện ngay trong quý 1/2016. Điển hình, Công ty CP thủy điện miền Nam (SHP) đã báo cáo doanh thu giảm 50% so với cùng kỳ năm trước, lợi nhuận âm 54 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước công ty lỗ 23 tỷ đồng. Giải trình vấn đề này, Công ty cho biết do đặc thù ngành điện, sản lượng điện 6 tháng đầu năm chỉ bằng tối đa 30% sản lượng cả năm. Đặc biệt, do hiện tượng El Nino mà lượng nước về hồ thấp, sản lượng điện do đó cũng thấp.

Như vậy có thể thấy, nếu hạn hán tiếp tục kéo dài theo như dự báo đến năm 2016 thì các nhà máy thủy điện sẽ bị ảnh hưởng nặng nề do thiếu nước. Do đó, khó khăn của thủy điện lại là cơ hội phát triển của ngành nhiệt điện, các nhà máy nhiệt điện sẽ phải đẩy mạnh công suất và ưu thế có phần nghiêng về họ. Nhiều ý kiến cho rằng các doanh nghiệp nhiệt điện sẽ tiếp tục đạt kết quả kinh doanh tích cực trong nửa đầu năm 2016. Diễn biến tỷ giá được dự báo cũng khá tích cực cho kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp sở hữu dư nợ vay ngoại tệ lớn như Nhiệt điện Nhơn Trạch (NT2) và Nhiệt điện Phả Lại (PPC).