Dù ảnh hưởng của El Nino, lượng nước về các hồ thủy điện ở khu vực miền Trung , Tây Nguyên thấp kỷ lục nhưng Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) khẳng định đã huy động các nguồn điện dầu, khí, than và điều tiết các hồ thủy điện; đảm bảo đủ điện cung ứng trong mùa khô và cả năm 2016.
Theo ông Vũ Xuân Khu, Phó Giám đốc Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia, dự kiến phụ tải điện năm 2016 đạt 184,5 tỉ kWh, tăng 12,28% so với thực hiện năm 2015 và cao hơn 1,881 tỉ kWh so với kế hoạch năm 2016. Mùa khô phụ tải dự kiến 89,086 tỉ kWh, tăng 13,21%, cao hơn 0,931 tỉ kWh so với kế hoạch năm.
Huy động điện dầu, khí, than
“Trước tình hình khô hạn do ảnh hưởng của El Nino kéo dài, ngay từ tháng 12-2015 đến nay, EVN đã huy động các nguồn nhiệt điện dầu. Dự kiến, trong 6 tháng mùa khô cần huy động khoảng 1,56 tỉ kWh nhiệt điện và cả năm khoảng 2,29 tỉ kWh. Trong các tháng còn lại của mùa khô, các nguồn nhiệt điện than và tuabin khí miền Nam được huy động tối đa để đáp ứng nhu cầu phụ tải.
Các nguồn thủy điện miền Trung, Tây Nguyên và miền Nam được điều tiết, khai thác tiết kiệm để đáp ứng nhu cầu nước hạ du cho sinh hoạt, sản xuất. EVN cũng tập trung duy trì độ khả dụng cao các tổ máy nhiệt điện than, tua bin khí; điều tiết hợp lý các hồ thủy điện để vừa đảm bảo nước cho hạ du vừa đảm bảo điện cuối mùa khô năm 2016, đặc biệt là các nguồn thủy điện miền Trung, Tây Nguyên và miền Nam.” – ông Khu cho biết.
Cũng theo ông Khu, trong năm 2015, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, các hồ thủy điện trên địa bàn từ Thanh Hóa trở vào hầu như không xuất hiện lũ, tổng lượng nước về thiếu hụt khoảng 40-60% so với trung bình nhiều năm.
Từ cuối năm 2015, nhiều hồ vẫn không thể tích lên mực nước dâng bình thường, tổng lượng nước tích được trong các hồ chứa thủy điện trên toàn hệ thống chỉ đạt 27,37 tỉ m³, tương đương 83% dung tích hữu ích các hồ (33,01 tỉ m³). Nhiều hồ vẫn không thể tích lên mực nước dâng bình thường: Bản Vẽ -7,21m, Hủa Na -8,16m, Cửa Đạt -21,94m, Quảng Trị -6,53m, Bình Điền -17,06m, A Vương -18,4m, Đăk Rinh -10,65m, Ka Nak -14,64m, Krông H’năng -4,56m, Pleikrông -3,55m, Ialy -8,58m, Hàm Thuận -4,54m, Đại Ninh -9,55m, Đồng Nai 3 -8,4m, Trị An -2,87, Thác Mơ -4,66m…
Ba tháng đầu năm 2016, chỉ có các hồ khu vực miền Bắc (sông Đà, Lô, Gâm) và hồ Đa Nhim, Sông Hinh (miền Trung) có nước về khá tốt, còn lại hầu hết các hồ ở khu vực miền Trung, Tây Nguyên và miền Nam vẫn tiếp tục bị ảnh hưởng nặng nề của hiện tượng El Nino nên lượng nước về rất kém, nhiều hồ đã đạt đến mức cực hạn trong chuỗi quan trắc, tần suất nước về ở mức 80-99% (tổng lượng nước về các hồ thủy điện miền Trung, Tây Nguyên và miền Nam chỉ đạt 3,29 tỉ m³, thấp hơn 1,84 tỉ m³ và chỉ bằng 64,2% so với kế hoạch năm).
Nhà máy thủy điện Sơn La đã đưa vào vận hành 6 tổ máy, góp phần khắc phục tình trạng thiếu điện mùa khô
Trước tình hình rất khó khăn về nguồn nước, ngay từ cuối năm 2015, EVN đã chủ động huy động tối đa các nguồn nhiệt điện để tích nước cao nhất có thể, phục vụ phát điện và nhu cầu nước hạ du cho các tháng mùa khô năm 2016.
Song song đó, EVN cũng chủ động đề xuất với Bộ Công Thương, Cục Điều tiết điện lực áp dụng giải pháp điều hành tập trung từ Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia đối với nhà máy thủy điện tham gia thị trường phát điện cạnh tranh có lưu lượng nước về hồ thấp và mực nước thấp nhằm điều tiết phục vụ tích nước các hồ chứa thủy điện đến mực nước cao nhất có thể.
Đồng thời, EVN chỉ đạo các Công ty thủy điện thành viên làm việc cụ thể với chính quyền các địa phương vùng hạ du để báo cáo tình hình khó khăn về nguồn nước trong các hồ chứa, phối hợp lập và thực hiện kế hoạch sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước từ các hồ chứa thủy điện để đáp ứng nhu cầu nước cho sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp, đẩy mặn… cho các địa phương vùng hạ du và phát điện mùa khô cho hệ thống điện quốc gia.
Hiện tại, các đơn vị quản lý vận hành các nhà máy thủy điện trong Tập đoàn trên các lưu vực sông khu vực miền Trung, Tây Nguyên và miền Nam đã và đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan và các địa phương để khai thác hiệu quả lượng nước về hồ và lượng nước còn lại trong các hồ để đáp ứng yêu cầu cung cấp nước đến hết mùa khô
Đẩy mạnh tiết kiệm điện
Bên cạnh việc điều tiết cung ứng điện, các chương trình tiết kiệm điện năng đang được triển khai mạnh để hướng đến sử dụng nguồn năng lượng điện tiết kiệm hiệu quả hơn.
Giai đoạn 2011-2015, các chương tiết kiệm điện chính được thực hiện trong thời gian qua bao gồm công tác chỉ đạo điều hành và công tác tuyên truyền. Trong đó, rất nhiều chương trình tuyên truyền tiết kiệm điện trong cộng đồng được triển khai và đạt hiệu quả tốt.
Cụ thể, chương trình “Giờ trái đất” thu hút được sự tham gia hưởng ứng của cộng đồng người dân, qua đó đã góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về biến đổi khí hậu và tiết kiệm năng lượng. Sản lượng điện tiết kiệm bình quân trong một giờ tắt đèn hằng năm là 419.000 kWh, tiết kiệm chi phí tiền điện cho xã hội là 684 triệu đồng trong 1 giờ tắt đèn.
Chương trình “Gia đình tiết kiệm điện” thu hút được hơn 3 triệu lượt hộ gia đình tham gia, trong đó có nhiều hộ gia đình đạt kết quả tiết kiệm cao (trên 10% so cùng kỳ năm trước), tiết kiệm khoảng trên 300 triệu kWh điện mỗi năm.
Chương trình “Cùng bạn sử dụng điện an toàn, tiết kiệm”, Chương trình “Quảng bá bình đun nước nóng bằng năng lượng mặt trời”, Chương trình “Tuyên truyền, quảng bá thay đèn sợi đốt bằng đèn tiết kiệm điện”, Chương trình hỗ trợ hộ nông dân thay đèn sợi đốt bằng đèn tiết kiệm điện, chương trình thí điểm công ty dịch vụ năng lượng – ESCO… Kết quả trong 5 năm, toàn quốc tiết kiệm được 11,88 tỉ kWh; bình quân mỗi năm tiết kiệm được 2,37 tỉ kWh; tiết kiệm cho xã hội về chi phí tiền điện là 3.792 tỉ đồng/năm.
Công nhân nhà máy thủy điện Lai Châu đang khẩn trương là việc, lắp đặt thiết bị tổ máy thứ 2, thứ 3 để hoàn thành phát điện 2 tổ máy này trong năm 2016
Kế hoạch năm 2016, EVN tiếp tục tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức, vận động cộng đồng thúc đẩy sử dụng điện an toàn, tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trường thông qua việc thực hiện các chương trình tuyên truyền tiết kiệm điện đã và đang triển khai có hiệu quả như: “Gia đình TKĐ”; “Giờ trái đất”; “Tuyến phố tiết kiệm điện”; “tiết kiệm điện trong trường học”; “tiết kiệm điện trong công sở”; “tiết kiệm điện trong các đơn vị sản xuất và kinh doanh” …
Theo EVN, năm 2016 sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu toàn hệ thống là 182,62 tỉ kWh. Trong đó, mùa khô là 88,151 tỉ kWh, mùa mưa 94,471 tỉ kWh. Công suất cực đại toàn quốc năm 2016 là 28.206 MW.
Hiện cả nước có 81 nhà máy thủy điện đang vận hành (nhà máy có công suất lắp đặt trên 30 MW) với tổng công suất khoảng 15.570 MW, chiếm 40,4% công suất toàn hệ thống (38.500 MW).
Tình hình khô hạn khốc liệt hiện tại, chỉ có 38 hồ thủy điện có khả năng điều tiết nước phục vụ phát điện, tưới tiêu và cấp nước hạ du trong cả mùa khô với tổng dung tích hữu ích 33,01 tỉ m³.
Để đảm bảo cung cấp điện cho năm 2016, EVN tập trung vận hành ổn định các nhà máy nhiệt điện, đặt biệt là nhiệt điện miền Nam như Vĩnh Tân 2 (1.244 MW), Duyên Hải 1 (1.244 MW), chuẩn bị hòa lưới điện các tổ máy nhiệt điện Duyên Hải 3.