Nhà cổ hơn 100 năm tuổi ở Đồng Nai

Ngôi nhà của dòng họ Đào ở Phú Hội thuộc huyện Nhơn Trạch được xây dựng từ thế kỷ XIX, kiến trúc xưa đến nay hầu như còn nguyên vẹn.

Nhà cổ họ Đào được ông Đào Mỹ Thiền (con trai thứ 4 trong dòng tộc) xây dựng làm nơi thờ tự gia tiên và con cháu sum họp dòng tộc.

 Thiết kế theo kiểu nhà chữ đinh, không gian sinh hoạt truyền thống. Nhà trên là nơi thờ phụng, tiếp khách đồng thời là chỗ ngủ của các thành viên nam trong gia đình.Nhà dưới là nơi nghỉ và tiếp khách thân thuộc dành riêng cho các thành viên nữ. 

 Nhà dựng trên diện tích 188 m2 gồm 3 gian 2 chái với 48 cột gỗ căm xe chia thành 8 hàng. Khung nhà thuộc loại nhà xuyên trính. Cây xuyên được chạy chỉ thẳng tắp nối kết 3 gian nhà chính, trính được chạy chỉ uốn cong như cánh én.

 Nhà cổ họ Đào khác với các nhà cổ khác ở phía Nam chính là sự bảo tồn hầu như còn nguyên vẹn từ ngày được xây dựng cho đến nay. Chính vì điều đó, nhiều đạo diễn làm phim cổ trang thường chọn nơi đây làm bối cảnh cho phim của mình.

 Nhà trên thoáng đãng vẫn giữ nguyên không gian nội thất cổ kính của thuở tạo lập như bộ trường kỷ, bàn hột xoài, tủ thờ, phản gỗ, hệ thống bao lam… và tuân thủ chặt chẽ cách bày trí gồm nội tự (trong thờ cúng) và ngoại khách (ngoài tiếp khách).

 Mối nối các đoạn kèo được liên kết với nhau trong nét chạm trổ điêu luyện. Hai bên hông và mặt dưới của vì kèo được chạm khắc mai điểu, trúc tước, tùng lộ, bút thư… cùng hệ thống dây lá đan xen hài hòa.

 Những thiết kế cổ với bao lam, bàn ghế, tủ thờ, khuôn bông, cánh én, cửa, vì kèo… chạm trổ tinh vi, sống động đã thể hiện khối óc sáng tạo, bàn tay tài hoa của đội ngũ nghệ nhân dân gian xưa cũng như dấu ấn điêu khắc, kiến trúc thế kỷ XIX.

Bức bao lam ngăn cách không gian tôn nghiêm nơi thờ tự và chốn tiếp khách. 

Nhiều đồ dùng cổ vẫn còn được lưu giữ trong ngôi nhà này như đèn dầu, bình gốm, các bức bình phong...

Mái hiên nhà cổ kính, trang nghiêm không khác gì những phủ quan lại thời Nguyễn ở cố đô Huế hay Gia Đình xưa. 

Theo Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Đồng Nai, ngoài nhà cổ họ Đào thì xã Phú Hội hiện nay còn gần 30 nhà cổ. Sắp tới tỉnh sẽ lập đề án trình Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đề nghị công nhận Phú Hội là làng cổ để có hướng bảo tồn.  

Theo Hoàng Trường