Nhà ở xã hội: Giá còn cao, thiếu chính sách

Nhà ở xã hội đang là vấn đề được các nhà đầu tư cùng đội ngũ học giả quan tâm trong thời gian gần đây. Hiện tại, nhu cầu nhà ở xã hội đang rất lớn vì 40% người dân ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh không có khả năng mua nhà ở khu vực chính thức, trong khi các chính sách phát triển mô hình nhà ở này còn nhiều bất cập.

Ảnh minh họa.

Là diễn giả chính của buổi tọa đàm “Mô hình nào cho nhà ở xã hội tại đô thị?”, TS. Huỳnh Thế Du, Giảng viên Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright, cho rằng một ngôi nhà ở giá hợp lý chỉ nên chiếm 30-40% tổng thu nhập của gia đình. Tuy nhiên, thực trạng giá nhà ở tại Việt Nam lại không hoàn toàn như vậy.

Hiện tại, khu vực nhà ở chính thức chỉ đáp ứng được khoảng 60% nhu cầu của người dân. Từ nay đến năm 2020, người dân Việt Nam cần thêm khoảng 400.000 căn nhà nhưng khu vực chính thức chỉ đáp ứng được 10%. Về nhà ở xã hội, mục tiêu của Chính phủ đến năm 2015 sẽ hoàn tất 200.000 căn, nhưng thực tế mới chỉ có hơn 10.000 căn.

Về chính sách phát triển nhà ở đô thị, ông Huỳnh Thế Du nhận xét thị trường nhà ở Việt Nam đang cực kỳ tốt, mọi người đều có nhà và chất lượng có thể nói là chấp nhận được. Người giàu và người nghèo ở đan xen với nhau, không bị phân cực giữa nhà đô thị và khu ổ chuột như nhiều nơi trên thế giới. Tuy nhiên, giá nhà ở Việt Nam hiện vẫn còn đang quá cao so với mức thu nhập của người dân. Nếu các chính sách hợp lý thì giá nhà có thể giảm đến 50% so với hiện nay.

Ông Nguyễn Hồng Hải, Kiến trúc sư trưởng của Công ty Becamex IDC (Bình Dương), cho rằng việc xây dựng nhà ở xã hội hiện nay còn quá cứng nhắc. Rất nhiều nhà ở xã hội được xây nhưng bỏ không vì giá quá cao, không phù hợp với công nhân, người lao động. “Nhà ở xã hội của Việt Nam được phát triển bởi người giàu, dùng suy nghĩ của người giàu định hướng xây nhà cho người nghèo”, ông nhận xét.

Theo nghiên cứu của ông Hải thì nhà ở cho người thu nhập thấp chỉ cần một không gian chung, không cần chia ra phòng ngủ, nhà bếp...vừa giúp giảm chi phí xây dựng, vừa đáp ứng nhu cầu của người nghèo. Trên thực tế, các dự án nhà ở xã hội giá chỉ khoảng 100 triệu đồng được người dân hưởng ứng, giúp họ ổn định về chỗ ở và kinh tế. Thậm chí, điều này cón giúp doanh nghiệp ổn định về nguồn lao động không phải ở nhà trọ và di chuyển tìm chỗ ở liên tục.

Trao đổi về việc các dự án bất động sản phải dành ít nhất 20% diện tích đất dự án để làm nhà ở xã hội, theo các chuyên gia có mặt tại buổi tọa đàm thì điều này là hoàn toàn hợp lý. Điều này giúp không phân cực nhà ở và người thu nhập thấp có thể sống chung với người thu nhập cao, không tạo ra khu ổ chuột vốn là đầu mối của các tệ nạn xã hội.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), cho rằng không nên trông chờ vào quy định sử dụng 20% quỹ đất của doanh nghiệp để làm nhà ở Xã Hội. Chúng ta cần quy hoạch nhưng khu đất trống ở chung quanh TP.HCM như ở khu vực quận Bình Tân, huyện Củ Chi và quy định rõ ràng những đối tượng được thụ hưởng các khu nhà ở xã hội này. Ngoài ra, Nhà nước cũng nên tập trung phát triển nhà ở xã hội cho thuê mua (giá thuê trên dưới 1 triệu đồng). Đồng thời, Nhà nước nên mở rộng khái niệm nhà ở xã hội bằng việc bổ sung nhà ở thương mại giá rẻ để người mua nhà có thêm nhiều lựa chọn.

Theo ông Nguyễn Xuân Quang, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Đầu tư Nam Long, Nhà nước nên thực hiện xây dựng nhà ở xã hội theo mô hình của nhiều nước trên thế giới. Nếu nhà nước muốn doanh nghiệp đảm nhiệm việc này thì cần có chính sách tốt cho các nhà đầu tư, cần có một bộ máy thống nhất và hoàn thiện, phải có năng lực quy hoạch và quản lý rất bài bản và chuyên nghiệp. Chính vì chính sách chưa hoàn chỉnh nên nhà thầu chưa mạnh dạn tham gia vào quá trình này.

Cũng có luồng ý kiến cho rằng nên xây dựng nhà ở xã hội theo kinh tế thị trường. Nhà nước chỉ cần quy định về quỹ đất, kiểm soát về chất lượng và để doanh nghiệp, thị trường tự vận động. Đây cung là ý kiến chung của một số doanh nghiệp tại buổi tọa đàm.

Nhà ở xã hội, xét về góc độ luật, đã có nhiều tiến bộ từ khi được Chính phủ tiếp cận lần đầu vào năm 2005. Đến năm 2014, luật Nhà ở xã hội đã có nhiều thay đổi tích cực, phù hợp với thị trường; chẳng hạn như cho phép doanh nghiệp vay vốn rẻ hơn, thời hạn trả lãi dài hơn, tạo điều kiện để phát triển nhà ở xã hội. Quy định sử dụng 20% đất dự án để xây nhà ở xã hội đỡ cứng nhắc hơn.

Các dự án dưới 10ha thì có thể quy đổi bằng tiền hoạc hoán đổi đất ở vị trí khác, trong khi các dự án trên 10ha thì cũng đã có đủ sự riêng tư khi xây nhà ở xã hội. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng còn tồn tại một số bất cấp như việc cấp giấy phép sử dụng đất còn tốn nhiều thời gian; quy định 20% đất dự án xây nhà ở xã hội can thiệp quá lớn vào thiết kế chung, ảnh hưởng đến giá cả của sản phẩm.

(Theo TRƯỜNG KỲ-BizLIVE)