Những đặc sản dân dã mới, lạ ở Ninh Bình

Không phải cao lương mỹ vị, thực khách cũng chẳng cần bỏ ra quá nhiều tiền để thưởng thức, nhưng đặc sản ốc núi dân dã lại được xếp vào danh sách những món ăn không thể bỏ lỡ khi tới Ninh Bình. Chính cái vị ngọt thanh quyện cùng chút hương lá rừng đã khiến người ta quyến luyến mãi không thôi.

Những năm gần đây, du khách đến Ninh Bình không chỉ được thỏa sức thưởng thức các món ăn nổi tiếng như thịt dê, cơm cháy, nem chua Yên Mạc, mắm tép Gia Viễn… mà còn bị hấp dẫn bởi đặc sản ốc núi mới lạ.

Đây là loài ốc cực hiếm vì chúng chỉ sinh sống trong các hang đá, hốc đá, rất khó phát hiện. Ở Ninh Bình, ốc núi xuất hiện nhiều nhất ở các dãy núi đá vôi thuộc thị xã Tam Điệp, Yên Mô, Nho Quan.

Khoảng từ tháng 4 đến tháng 8 hàng năm, khi mùa mưa bắt đầu thì ốc mới bò ra kiếm ăn và sinh sản. Đây cũng là lúc mùa săn ốc núi trở nên nhộn nhịp nhất. Nhiều người dân cho rằng, muốn bắt được nhiều ốc thì phải đi vào sáng sớm – thời điểm chúng ra khỏi hang để tìm lá cây rừng. Những tháng còn lại, ốc vùi mình dưới đất, trong các khe đá hoặc các lớp lá dày.

Thức ăn chính của ốc núi là cây cỏ mọc hoang, trong đó có cả những cây thuốc quý. Vì vậy khi sơ chế ốc, người ta thường không ngâm kỹ mà chỉ rửa sơ qua để giữ lại các vị thuốc. Ốc núi có thể làm nhiều món như nướng, xào me, hấp gừng, xào sả ớt hay trộn gỏi với củ hành tây…

Ăn ốc núi, người ta thường ăn cả con mà không bỏ ruột, khi ăn nhai chậm và kỹ mới thấm được vị mát lành, thơm mùi thuốc Bắc. Đây chính là điều làm nên sự khác biệt của ốc núi mà khó có loại đặc sản nào sánh được.

Ở Ninh Bình, ngoài ốc núi còn có một món ăn khác khiến thực khách vô cùng thích thú bởi cách ăn độc đáo và hương vị đặc biệt. Đó là gỏi cá nhệch.

Cá nhệch là một loại cá rất khỏe và hung dữ, sống được cả trong môi trường nước ngọt, nước lợ và nước mặn. Chúng thường xuất hiện ở các cửa sông, đầm phá ven biển, mình trơn nhẫy nên rất khó bắt.

Làm gỏi cá không khó nhưng món ăn này đòi hỏi người làm phải thao tác thật nhanh để cá tươi và không bị tanh. Cá nhệch sau khi bắt về được làm sạch nhớt bằng tro hoặc nước vôi loãng. Sau khi mổ bụng bỏ ruột, đầu và đuôi, người ta lọc xương và thịt riêng.

Phần thịt cá nhệch được thái lát thật mỏng, bóp qua bằng chanh tươi rồi tẩm ướp gia vị, trộn cùng với thính làm từ gạo nếp rang vàng. Gỏi cá ăn kèm với nhiều loại rau khác nhau, nhưng bắt buộc phải có lá bọc cách, lá sung, lá chanh rau húng, tía tô, bạc hà.

Nếu những nơi khác ăn gỏi kèm nước mắm thì điểm nhấn của gỏi nhệch Kim Sơn chính là chẻo nhệch (hay người dân ở đây vẫn gọi là giấm). Chẻo được chế biến từ xương cá rán giòn, giã nhuyễn nấu chung cùng mẻ chua, thịt ba chỉ, trứng gà và các loại gia vị khác. Chẻo bày ra bát nhỏ, có màu đỏ sậm của nghệ, đặc sánh, vàng mỡ và thơm nức mũi.

Để ăn món này, trước hết bạn phải lấy một lá sung hoặc lá ổi bánh tẻ làm vỏ đựng, sau đó xếp lần lượt lá bọc cách, mơ, húng quế, mùi tàu, đinh lăng, rau má, bạc hà,... Tiếp đến cuốn hình phễu và nhồi gỏi vào giữa, tưới nước chẻo lên trên. Cuối cùng, bạn có thể cho hành khô, rắc ớt lát mỏng hoặc ăn kèm với bánh đa.

Ngay từ miếng đầu tiên, thực khách đã cảm nhận được vị chát của các loại rau, vị béo ngậy của chẻo, vị ngọt bùi, dai giòn của gỏi cá và vị cay, nồng của các loại gia vị. Người sành ăn chắc chắn sẽ nhâm nhi món ngon này cùng một chút rượu nếp Kim Sơn thơm thơm, cay cay. Cứ như vậy, cảm giác ngon miệng sẽ lan tỏa, khiến bạn ăn bao nhiêu cũng không thấy chán.

Hoàng Ngọc / dantri
Tổng hợp