Sớm kết thúc đàm phán về nguồn gốc gỗ xuất khẩu sang EU

Tại buổi họp báo diễn ra ngày13/4 sau Phiên đàm phán cấp cao lần thứ sáu về FLEGT-VPA, bà Astrid Schomaker, Giám đốc chiến lược Tổng cục Môi trường của Hội đồng châu Âu, Trưởng đoàn đàm phán của EU cho hay, những vấn đề lớn, gai góc nhất đã đàm phán xong.

Vấn đề còn lại chủ yếu là câu chữ để làm sao khi dịch hơn 200 trang của Hiệp định không bị hiểu sai vấn đề. Cả EU và Việt Nam đều cam kết đấu tranh đẩy lùi buôn bán sản phẩm gỗ trái phép, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, bà cho biết..

Theo bà Astrid Schomaker, một điểm khó khăn nhất trong quá trình đàm phán lần này chính là việc đảm bảo nguồn gốc gỗ hợp pháp trong một chuỗi cung ứng dài khi sản phẩm gỗ được làm từ nhiều công đoạn, ở nhiều quốc gia và doanh nghiệp khác nhau. Do đó, trong trường hợp không có được thông tin về nguồn gốc gỗ là hợp pháp, các doanh nghiệp sẽ phải thực hiện trách nhiệm giải trình để thể hiện là họ đã nỗ lực trong việc xác định nguồn gốc gỗ hợp pháp.

“Vài tháng nữa chúng tôi sẽ thảo luận chi tiết vấn đề trách nhiệm giải trình là thế nào”, bà Astrid Schomaker nói.

Tại buổi họp báo, nhiều người quan ngại về việc đã nhiều nước ký hiệp định song phương về xác định gỗ hợp pháp FLEGT này nhưng tới nay vẫn rất ít quốc gia được cấp chứng chỉ FLEGT.

Trả lời vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Hà Công Tuấn cho hay, phía Việt Nam sẽ rút kinh nghiệm về vấn đề này trong các phiên đàm phán FLEGT-VPA với EU. Tuy nhiên, ông cũng thông báo tin vui là Indonesia, sau khi ký với EU hai năm đã có lô hàng đầu tiên được cấp chứng chỉ FLEGT xuất sang EU vào cuối năm nay.

Đối với Việt Nam, ông Tuấn cho hay, sau khi ký kết và để hiệp định có hiệu lực thì ít nhất, theo dự đoán của ông, phải đến năm 2018 thì lô hàng đầu tiên mới được cấp chứng chỉ FLEGT.

Bà Astrid Schomaker cho hay, việc lô hàng đầu tiên được cấp chứng chỉ FLEGT vào năm 2018 là lý tưởng vì sau khi kết thúc đàm phán vào cuối năm 2016, còn rất nhiều việc phải làm, từ việc thay đổi hệ thống pháp luật của Việt Nam và dịch văn bản hiệp định sang 22 thứ tiếng trong EU.

Gỗ Việt Nam sẽ có uy tín hơn

Thực tế, sản phẩm gỗ và lâm sản của Việt Nam khi xuất khẩu sang các nước tiên tiến như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc… đều phải đảm bảo nguồn gốc gỗ hợp pháp, có thể truy xuất nguồn gốc, song khi sản phẩm có chứng chỉ FLEGT sản phẩm đó sẽ có uy tín hơn rất nhiều với người dân châu Âu.

Tại buổi họp báo, Thứ trưởng Tuấn cho hay, EU là một trong 5 thị trường lớn nhập khẩu gỗ và các sản phẩm lâm sản của Việt Nam. Năm 2015, Việt Nam xuất khẩu khoảng hơn 7 tỷ đô la Mỹ sản phẩm liên quan tới rừng thì sang EU đạt trên 700 triệu đô la Mỹ, tương đương 10%.

Các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay đang xuất vào EU chủ yếu theo hình thức FOB, tức khách hàng đến mua và giao hàng tại cảng Việt Nam nên có sự phối hợp tốt giữa doanh nghiệp EU và doanh nghiệp Việt Nam, và do đó, sản phẩm Việt Nam xuất vào EU là gỗ hợp pháp. Song, Hiệp định này hướng đến kiểm soát thật tốt gỗ hợp pháp với tất cả doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu gỗ vào EU. Khi hiệp định có hiệu lực, các doanh nghiệp xuất vào EU sẽ được cấp giấy phép FLEGT và giấy phép này là niềm tin của cả hai bên trong việc kiểm soát hàng hóa.

Thứ trưởng Tuấn cũng thừa nhận, việc thêm giấy phép là thêm thủ tục hành chính nhưng đây là sân chơi lớn và chúng ta muốn tham gia sân chơi lớn phải đảm bảo sự hài hòa chung và phải chấp nhận luật chơi. “Thị trường luôn thay đổi và chúng ta phải luôn thích ứng”, Thứ trưởng Tuấn nói và cho biết thêm: “Chúng tôi sẽ hạn chế tối đa việc trục lợi, cửa quyền trong việc cấp chứng chỉ FLEGT, hướng tới minh bạch thông qua việc cấp giấy phép điện tử”.

Bà Astrid Schomaker cho hay, Việt Nam hiện nay xuất khẩu lượng lớn sản phẩm gỗ sang EU nhưng "chúng tôi vẫn chưa chắc chắn lắm về nguồn gốc hợp pháp của sản phẩm. Do đó, khi sản phẩm được cấp giấy phép FLEGT thì sẽ không còn nghi ngờ gì nữa".

“Việt Nam là nước xuất khẩu lâm sản lớn thứ 4 trên thế giới và EU là trung tâm nhập khẩu sản phẩm lâm sản. Vì vậy, hai bên đều phải có trách nhiệm đảm bảo tính hợp pháp của gỗ. Phía EU phải tự tin rằng hệ thống pháp luật của Việt Nam phải chặt chẽ để có thể chứng minh và truy xuất được gỗ hợp pháp”, bà Astrid Schomaker nói.