Khác với các xe truyền thống chạy bằng nhiên liệu xăng dầu, xe xanh bao gồm loại chạy hoàn toàn bằng điện (electric vehicle), hoặc loại kết hợp giữa xăng và điện thường được gọi là xe Hybrid, được xếp vào dòng xe “sạch”, và được coi là lời giải cho bài toán ô nhiễm môi trường tại các thành phố lớn bởi xe xanh đem lại lợi ích cho toàn xã hội.
Khí thải phương tiện giao thông: Nguyên nhân chính của hiệu ứng nhà kính
Những biến đổi khí hậu với sự nóng lên toàn cầu hiện nay được các nhà khoa học xác định do 2 nguyên nhân: do quá trình tự nhiên và do ảnh hưởng của con người. Tuy nhiên, hoạt động của con người vẫn là tác nhân chính gây lên hiện tượng hiệu ứng nhà kính, dẫn đến sự nóng lên trên toàn cầu. Nguyên nhân chủ yếu đến từ: khí thải công nghiệp có nồng độ các chất gây hiệu ứng nhà kính và khí thải của các phương tiện tham gia giao thông.
Ngành giao thông vận tải Việt Nam phát triển khá nhanh về mọi mặt, và sử dụng nhiều năng lượng nên tạo ra mức phát thải khí nhà kính gây ô nhiễm môi trường, nguy cơ lớn đến biến đổi khí hậu. Phát thải khí nhà kính do đốt nhiên liệu trong năm 2010 là 124.275 nghìn tấn CO2, trong đó giao thông vận tải chiếm 31.817,9 nghìn tấn.
Hiện trạng giao thông gây ô nhiễm không khí. |
Chính vì vậy, đã có nhiều hội thảo được tổ chức nhằm tìm ra giải pháp cho vấn đề ô nhiễm môi trường ngày càng tăng. Một trong những biện pháp được đa số chuyên gia đồng tình là cần xây dựng chiến lược phát triển xe xanh, xe hybrid, cũng như thúc đẩy việc thực hiện những chính sách hỗ trợ xe xanh đã được nhà nước ban hành, nhằm giảm lượng phát thải CO2 vào không khí.
“Nếu không sớm thực hiện, thì Việt Nam sẽ phải trả giá về sau, do hiện nay lượng xe ô tô tại Việt Nam vẫn chưa nhiều, và đang trên đà tăng nhanh ở mức khởi điểm. Nếu lượng xe nhiều rồi mới tính đến chuyện xe xanh thì lúc đó rất khó xử”, nhận định của Tiến sĩ Vũ Đình Anh, chuyên gia kinh tế.
Xe hybrid được ưa chuộng ở nhiều nước phát triển. |
Lợi ích Xe hybrid
Tuy nhiên, câu hỏi được đặt ra là, nếu triển khai chính sách ưu đãi xe hybrid thì có khó khăn gì và người tiêu dùng liệu có được hưởng lợi?
Theo TS. Vũ Đình Ánh, triển khai xe hybrid bây giờ là thời điểm hợp lý, và nếu triển khai càng muộn thì càng khó khăn, bởi lúc đấy lượng xe cộ xe tăng nhiều hơn, phát sinh chi phí chuyển đổi và lãng phí nguồn lực xã hội.
Theo ông Ánh, toàn xã hội đều được hưởng lợi từ xe xanh “Giảm thiểu tác động xấu tới môi trường chính là lợi ích to lớn nhất của xe xanh. Xe hybrid giúp giảm khói bụi, khí thải nhà kính và sức ép đến nguồn tài nguyên hóa thạch. Từ đó, Nhà nước có thể hiện thực hóa được chính sách Tăng trưởng xanh, phát triển bền vững như đã đề ra. Với doanh nghiệp, cụ thể là các nhà sản xuất xe hơi, khi thị trường đón nhận xe hybrid, họ sẽ tích cực nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua nghiên cứu, phát triển công nghệ. Những chiếc xe hybrid sẽ ngày càng ưu việt hơn, đáp ứng được nhu cầu sử dụng xe tiết kiệm nhiên liệu. Trên phương diện người tiêu dùng, lợi ích là rất rõ ràng và thiết thực, bởi xe hybrid nhờ ứng dụng công nghệ cao với sự kết hợp nhịp nhàng giữa xăng và điện theo nguyên tắc sử dụng động cơ xăng ở mức tối thiểu, tái sử dụng năng lượng dư thừa nên tiết kiệm nhiên liệu, như xe Prius Hybrid có thể tiết kiệm đến 50%”.
Chính phủ Việt Nam cũng như Bộ Công Thương, Bộ Tài chính luôn ủng hộ việc doanh nghiệp sản xuất và giới thiệu các mẫu xe xanh. Trong Chiến lược và Quy hoạch ngành ô tô Việt Nam tầm nhìn đến năm 2035, Chính phủ khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất các loại xe “xanh” và thân thiện với môi trường. Điều 7, Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) được Quốc hội Việt Nam ban hành cách đây 10 năm cũng khuyến khích việc sử dụng xe xanh thông qua cũng quy định rất rõ việc xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện, trong đó tỷ trọng xăng sử dụng không quá 70% số năng lượng sử dụng thì thuế suất thuế TTĐB bằng 70% mức thuế suất áp dụng cho xe cùng loại.
Tuy nhiên, chính sách trên vẫn chưa hiện thực hóa trong thực tiễn là bao, mà vẫn còn đang tranh cãi với cách hiểu khác nhau về khái niệm ‘xe chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện” giữa các nhà thực thi luật và doanh nghiệp. Và người thiệt thòi nhất chính là người tiêu dùng, bởi bao năm ngóng trông mà vẫn chỉ có… vài chiếc xe xanh về Việt Nam.
A.D